Hệ thống dây dẫn và ổ cắm

A. Hệ thống dây dẫn

I. Các nguồn điện hiện nay

• Nguồn điện 1 pha 2 dây (thông dụng nhất) Nguồn 1 pha 2 dây gồm có 1 dây pha và 1 dây trung tính (còn được gọi là 1 dây nóng và 1 dây nguội). Đây là nguồn điện cho nhà ở thông dụng nhất tại Việt Nam hiện nay. 
• Nguồn điện 1 pha 3 dây Nguồn điện 1 pha 3 dây gồm có 1 dây pha 1 dây trung tính và 1 dây nối đất (còn được gọi là 1 dây nóng, 1 dây nguội và 1 dây bảo vệ). Ở Việt Nam hiện nay nguồn điện này bắt đầu áp dụng ở các tòa nhà cao tầng, biệt thự, building, khách sạn, các nơi có sử dụng các máy móc thiết bị quan trọng hoặc các nhà ở cao cấp hơn.
• Nguồn điện 3 pha 4 dây (ít gặp) Nguồn điện 3 pha 4 dây gồm có 3 dây pha và 1 dây trung tính (còn được gọi là 3 dây nóng, 1 dây nguội).
• Nguồn điện 3 pha 5 dây (rất ít gặp) Nguồn điện 3 pha 5 dây gồm có 3 dây pha 1 dây trung tính và 1 dây nối đất bảo vệ (còn được gọi là 3 dây nóng, 1 dây nguội và 1 dây bảo vệ).

II. Một số cách đi dây và loại dây tương ứng, thông dụng

• Đi dây nổi: Dây & cáp điện được luồn trong các ống nhựa hoặc nẹp nhựa và được cố định trên tường, trần nhà. Số lượng dây trong ống cần xem xét sao cho đừng quá chật để có thể rút dây, luồn dây khi cần thiết sửa chữa thay thế. Các loại dây như VCm, VCmd, VC là thích hợp cho cách đi dây nổi. 
• Đi dây âm tường, âm trần, âm sàn:  Dây & cáp điện được luồn trong các ống nhựa (ống trơn khi đi thẳng, ống ruột gà khi chuyển hướng) đặt âm trong tường, trần hoặc sàn nhà. Số lượng dây trong ống cần xem xét sao cho đừng quá chật để có thể rút dây, luồn dây khi cần thiết sửa chữa thay thế. Các loại dây điện như VC, CV, CVV là thích hợp cho cách đi dây âm. 
• Đi dây ngầm:  Đối với các công trình ngoại vi, không dính liền với nhà, dây & cáp điện được luồn trong các ống nhựa cứng hoặc ống thép chịu lực, không thấm nước và chôn ngầm dưới đất ở độ sâu khỏang 0,7mét. Các loại cáp có áo giáp thép hoặc được bọc kim loại thì có thể chôn trực tiếp trong đất mà không cần luồn trong ống. Cần thiết phải chọn các loại dây / cáp có khả năng chống thấm nước, chống côn trùng cho đường dây đi ngầm

Sử dụng thanh dẫn điện busway nhôm cho các khu vực:
- Vỏ busway bằng nhôm đúc, cách điện giữa các thanh dùng epoxy nên đảm bảo tỏa nhiệt nhanh hơn lớp cách điện của cáp bằng PVC, XLPE,...

Hệ thống Busway

Hệ thống dây cáp điện
- Hệ thống dây dẫn phân phối điện cho khu công cộng, thương mại dịch vụ sử dụng cáp đồng.
- Tất cả dây cáp điện trong công trình phải được thiết kế tuân theo QCVN 12:2014/BXD là tất cả dây cáp điện phải bằng đồng.
- Lớp vỏ bọc:
 + Với các phụ tải phòng cháy - chữa cháy: sử dụng loại cáp chống cháy FR - PVC.
- Các dây dẫn chính được đi trên thang cáp (LADDER) hoặc Trunking, với các dây dẫn cấp nguồn phụ tải trực tiếp được đi trong ống luồn điện chống cháy PVC.

Dây dẫn đi trên thang máng cáp

B. Hệ thống ổ cắm

● Tiêu chuẩn về khoảng cách

Việc bố trí ổ điện, công tắc cần đảm bảo một số tiêu chuẩn về khoảng cách dưới đây:

Dây điện phải cách các cửa tối thiểu 10cm

- Dây điện nối ngầm đến ổ cắm và công tắc phải xuất phát từ đường trục nằm ngang và đường dây này cần được bố trí thẳng đứng với bảng điện, công tắc hay ổ điện.
- Dây điện phải cách cửa sổ, cửa ra vào ít nhất 10cm. 
- Công tắc đèn chính cần được bố trí gần cửa ra vào ở độ cao 70-90cm.
- Công tắc bật đèn trong phòng chứa đồ nên được bố trí ở tường hành lang.
- Công tắc cho các phòng ngủ, phòng ăn, phòng bếp nên được bố trí ở bên trong mỗi phòng.
- Ổ cắm ở các phòng nên được bố trí cách sàn 30cm, công tắc cách sàn 90cm.

● Xác định vị trí các thiết bị điện trong nhà

Trước hết, cần vẽ sơ đồ bố trí các phòng trên giấy. Đánh dấu vị trí các đồ nội thất và các thiết bị điện như TV, máy tính, hệ thống âm thanh. Tiếp theo, đánh dấu các vị trí ổ cắm mà bạn cần (bao gồm cả ổ cắm mạng và ổ cắm điện thoại). Để đảm bảo tính thẩm mỹ, nên cố gắng bố trí ổ cắm phía sau mỗi thiết bị điện cố định như TV, máy tính… nhờ vậy, dây điện luôn được giấu gọn gàng. Lưu ý, ổ cắm dành cho những thiết bị điện không cố định gồm máy hút bụi, quạt cây nên được bố trí cách sàn khoảng 30cm.

● Quy tắc đi bố trí công tắc, ổ cắm điện trong phòng tắm

Hầu hết phòng tắm hiện đại đều cần có đủ ổ cắm cho các thiết bị như máy sấy tóc, tông đơ, bàn chải điện… Bên cạnh đó, bạn cần viết ra những mục như bể sục Jacuzzi, bình nóng lạnh, quạt thông gió, thậm chí cả máy giặt.

Thiết kế, bố trí ổ điện và công tắc trong phòng tắm.

Ổ cắm cho bể sục và vòi hoa sen có thể được lắp đặt phía sau tường bởi những thiết bị này không cần phải cắm vào, rút ra thường xuyên. Cạnh gương phòng tắm (thường là ở trên bồn rửa), bạn nên có hai ổ cắm dành cho những thiết bị nhỏ, thường xuyên dùng tới như máy sấy tóc, tông đơ, bàn chải điện… Nếu có ý định đặt máy giặt trong phòng tắm, hãy tạo một không gian riêng biệt và bố trí thêm ổ cắm. Lưu ý, ổ cắm dành cho máy giặt cần được bố trí cách vòi nước một khoảng 50-60cm.

Cuối cùng, ổ cắm và công tắc trong nhà tắm phải đảm bảo tiêu chuẩn về độ bền, cách điện (lớp bảo vệ đạt chuẩn IP44) và phải được nối đất đúng cách.

● Quy tắc đi bố trí công tắc, ổ cắm điện trong phòng bếp

Phòng bếp cần nhiều ổ cắm, công tắc hơn bất cứ phòng nào trong nhà. Bởi các thiết bị bếp như tủ lạnh, bếp điện, máy hút mùi, lò nướng, lò vi sóng, nồi cơm điện… đều cần ổ cắm. Thậm chí, nhiều gia đình còn có cả máy rửa bát đĩa, máy trộn, máy xay sinh tố, máy xay cà phê, pha cà phê… và hàng tá các thiết bị lặt vặt khác, tất cả đều cần nguồn điện để hoạt động.

Nên bố trí công tắc cách sàn một khoảng 90cm.

Khi đi dây điện trong bếp, bạn cần lưu ý những điểm sau:

- Cần có ít nhất 5 ổ cắm cho các thiết bị sử dụng điện liên tục.
- Với tủ lạnh, ổ cắm nên bố trí ở phía sau. Nếu bạn đặt lò vi sóng trên tủ lạnh thì cũng ổ cắm cho lò vi sóng cũng được đặt ở phía sau tủ lạnh.
- Cần có đường dây riêng và ổ cắm riêng cho bếp điện.
- Ổ cắm điện trong bếp nên cách sàn một khoảng 130cm và cách bếp nấu tối thiểu 50cm.

● Quy tắc đi bố trí công tắc, ổ cắm điện trong phòng ngủ

Nếu phòng ngủ được thiết kế theo phong cách truyền thống, tức là giường đôi được đặt ở giữa phòng, hai bên có bàn đầu giường thì bạn sẽ cần 2 ổ cắm ở mỗi bên giường để thắp sáng đèn ngủ và sạc điện thoại, máy tính bảng. Nếu trong phòng có 2 giường đơn riêng biệt thì số lượng ổ cắm và công tắc không hề thay đổi.

Phòng ngủ cần có ổ cắm cho đèn bàn, sạc điện thoại.

Trong phòng ngủ cũng thường có TV, do đó, bạn cũng cần thiết kế ổ cắm cho nó. Nếu bố trí ổ cắm ẩn phía sau TV.

Ổ cắm dành cho điều hòa nhiệt độ nên được bố trí gần các cửa sổ, nơi bạn sẽ lắp đặt điều hòa nhằm tránh tình trạng dây treo lủng lẳng, chằng chịt.